Jeżówka purpurowa - na co pomaga? Właściwości i działanie

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) należy do roślin wieloletnich i pochodzi z rodziny astrowatych (wraz z takimi roślinami jak karczoch czy rumianek i około 20 tysięcy innych). Jest mocno ukorzeniona w tradycyjnym ziołolecznictwie i według współczesnej nauki posiada liczne właściwości prozdrowotne, które są przedmiotem badań klinicznych i przedklinicznych. Niektóre wyniki sugerują, że szczególną uwagę do jeżówki można przykładać w okresach jesienno-zimowych.

1. Rozpoznanie jeżówki purpurowej
2. Właściwości i działanie jeżówki purpurowej
3. Dawkowanie jeżówki
4. Z czym warto łączyć?

Rozpoznanie jeżówki purpurowej

Charakterystyczną cechą jeżówki purpurowej są duże, purpurowe kwiaty z wypukłym, kolczastym środkiem, o kształcie stożka o brunatno-pomarańczowym zabarwieniu. Jej łodygi są wyprostowane, sztywne, osiągające nieco ponad metr, a liście mają lancetowaty kształt z delikatnymi ząbkami na brzegach. Kwiaty jeżówki purpurowej pojawiają się latem i kwitną przez kilka miesięcy, co sprawia, że roślina ta jest często wykorzystywana w ogrodach jako ozdoba.

Naturalnie jeżówka purpurowa występuje na terenach Ameryki Północnej, głównie na preriach i w suchych lasach, zwłaszcza w stanach środkowych USA. Jej pierwotne środowisko to obszary o umiarkowanym klimacie. Indianie północnoamerykańscy najprawdopodobniej byli pierwszymi, którzy szeroko rozpowszechnili jeżówkę purpurową, stosując ją w tradycyjnych ceremoniach oraz jako roślinę użytkową, po czym jej popularność dotarła do Europy w XIX wieku.

Właściwości i działanie jeżówki purpurowej

Profilaktyka infekcji dróg oddechowych

Jednym z najważniejszych zastosowań jeżówki jest profilaktyka i wsparcie terapii infekcji dróg oddechowych poprzez wpływ na układ odpornościowy. Dużo mówi się o niej w kontekście hamowania rozwoju odporności niektórych patogenów na działanie antybiotyków. Analiza obejmująca wyniki z 30 badań klinicznych z udziałem 5652 osób wykazała, że stosowanie preparatów z jeżówki pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia infekcji, redukując ich miesięczną częstość oraz ryzyko powikłań.

Redukcja czasu trwania terapii antybiotykowej

Stosowanie jeżówki w badaniach związane było również z mniejszą liczbą pacjentów, którzy musieli sięgnąć po antybiotyki, redukując czas trwania terapii antybiotykowej o około 70%. Co istotne, liczba zdarzeń niepożądanych była zbliżona w grupach stosujących jeżówkę oraz grupach kontrolnych, co świadczy o jej dobrym profilu bezpieczeństwa.

Potencjał przeciwwirusowy

Kolejną ważną właściwością jeżówki jest jej potencjał przeciwwirusowy. W badaniach klinicznych stwierdzono, że stosowanie jeżówki związane było z redukcją liczby infekcji wirusowych oraz zmniejszała wyniki pomiarów ilościowych koronawirusa w wydzielinach z nosa.

W prewencji i leczeniu chorób wątroby

Dodatkowo niektóre eksperymenty pokazały, że składniki jeżówki, takie jak kwas kawowy, alkiloamidy i polisacharydy, mają znaczenie w regulowaniu procesów wzrostu i śmierci komórek czy metabolizmu tłuszczów. Wyniki przedklinicznych badań sugerują, że preparaty z jeżówki mogą być skuteczne w prewencji i leczeniu chorób wątroby, jednak potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby potwierdzić ich skuteczność i bezpieczeństwo w tej dziedzinie.

Jeżówka purpurowa obok innych ziół z rodziny astrowatych

Dawkowanie jeżówki

W profilaktyce infekcji górnych dróg oddechowych standardowo stosuje się dawki w okolicach 400 - 800 mg ekstraktu dziennie, natomiast wyciągi alkoholowe są zazwyczaj przyjmowane są w sposób zależny od stężenia, zgodnie z instrukcją dołączoną do opakowania. W przypadku ekstraktów kapsułkowanych warto zwracać uwagę na standaryzację, czyli zawartość procentową substancji bioaktywnych. W leczeniu infekcji zaleca się stosowanie jeżówki przez 7-10 dni, optymalnie od pojawienia się pierwszych objawów.

Dawkowanie

Z czym warto łączyć?

Roślina ta wykazuje synergistyczne działanie wzmacniające odporność między innymi w połączeniu z witaminą C, cynkiem i probiotykami. Witamina C zwalcza uszkodzenia oksydacyjne komórek, do których dochodzi w infekcjach, cynk wykazuje działanie hamujące patogeny w górnych drogach oddechowych, z kolei probiotyki wytwarzają barierę ochronną przed mikrobami wywołującymi infekcje ze strony przewodu pokarmowego.

Źródła:

• David, S., & Cunningham, R. (2019). Echinacea for the prevention and treatment of upper respiratory tract infections: A systematic review and meta-analysis. Complementary therapies in medicine, 44, 18–26. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2019.03.011
• Baidya, R., & Sarkar, B. (2024). A systematic review of the traditional uses, chemistry, and curative aptitude of echinacoside-a phenylethanoid glycoside. Naunyn-Schmiedeberg's archives of pharmacology, 10.1007/s00210-024-03460-6. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s00210-024-03460-6
• Gancitano, G., Mucci, N., Stange, R., Ogal, M., Vimalanathan, S., Sreya, M., Booker, A., Hadj-Cherif, B., Albrich, W. C., Woelkart-Ardjomand, K., Kreft, S., Vanden Berghe, W., Hoexter, G., Schapowal, A., & Johnston, S. L. (2024). Echinacea Reduces Antibiotics by Preventing Respiratory Infections: A Meta-Analysis (ERA-PRIMA). Antibiotics (Basel, Switzerland), 13(4), 364. https://doi.org/10.3390/antibiotics13040364
• Xu, W., Zhu, H., Hu, B., Cheng, Y., Guo, Y., Yao, W., & Qian, H. (2021). Echinacea in hepatopathy: A review of its phytochemistry, pharmacology, and safety. Phytomedicine : international journal of phytotherapy and phytopharmacology, 87, 153572. https://doi.org/10.1016/j.phymed.2021.153572