Kwercetyna - co to jest? Na co pomaga i jak działa

Kwercetyna jest naturalnym związkiem chemicznym, który można znaleźć w wielu owocach i warzywach, takich jak cebula, jabłka, brokuły i jagody. Jest to rodzaj flawonoidu, należy do grupy związków, które rośliny produkują, aby chronić się przed różnymi zagrożeniami. Kwercetyna ma żółty kolor, a oprócz tego wpływa na smak produktów ją zawierających. W roślinach kwercetyna pełni kilka ważnych funkcji. Chroni je przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych, infekcjami i stresem oksydacyjnym, który może uszkadzać komórki.

1. Zdrowie metaboliczne
2. Kondycja fizyczna
3. Ochrona układu nerwowego
4. Zdrowe stawy
5. Stosowanie kwercetyny - zalecana dawka 

Zdrowie metaboliczne

Kwercetyna okazuje się mieć obiecujące właściwości wspierające zdrowie metaboliczne. Przegląd dziewięciu badań wykazał, że suplementacja kwercetyną była związana z redukcja poziomu glukozy na czczo przy dawkach ≥500 mg dziennie przez co najmniej osiem tygodni. Analiza ośmiu badań wykazała, że kwercetyna może znacząco obniżać ciśnienie skurczowe, ale bez istotnego wpływu na ciśnienie rozkurczowe.

Pięć badań wykazało, że kwercetyna nie miała istotnego wpływu na poziomy cholesterolu całkowitego, LDL, HDL, ani trójglicerydów, z wyjątkiem zmniejszenia trójglicerydów przy wyższych dawkach. Co więcej, w dziewięciu badaniach zasugerowano, że kwercetyna w dawkach powyżej 250 mg dziennie może obniżać poziom cholesterolu LDL.

Kondycja fizyczna

Ostatnie badania wykazały, że suplementacja kwercetyną może mieć pewien wpływ na wydolność fizyczną oraz maksymalne zużycie tlenu (VO2max), choć jej efekty są bardziej widoczne u osób niewytrenowanych. Analiza wyników obejmująca 288 uczestników wykazała, że dzienne spożycie kwercetyny w dawce około 960 mg przez 26 dni było związane z poprawą wydolności VO2max.

W innym przeglądzie badań z udziałem 249 uczestników stwierdzono, że suplementacja kwercetyną w dawce 1000 mg na dzień przez ponad siedem dni zmniejszała uszkodzenia mięśni, ból mięśni oraz stres oksydacyjny po intensywnym wysiłku.

Ochrona układu nerwowego

Choroba Parkinsona

Badania nad kwercetyną wskazują na jej obiecujące właściwości neuroprotekcyjne w kontekście różnych schorzeń neurodegeneracyjnych. W przypadku choroby Parkinsona, która wpływa na neurony dopaminergiczne (związane np. z motywacją), kwercetyna może mieć ochronne działanie poprzez hamowanie stresu oksydacyjnego, odpowiedzi zapalnej oraz procesów obumierania komórek, co potwierdziło 26 badań na modelach zwierzęcych.

Choroba Alzheimera

W kontekście choroby Alzheimera, głównej przyczyny demencji, przegląd 14 badań na zwierzętach wykazał, że kwercetyna może poprawiać funkcje poznawcze i redukować objawy patologiczne. Kwercetyna znacząco poprawiła też wyniki testów funkcjonalnych w przypadku urazów rdzenia kręgowego, wykazując poprawę ruchliwości i funkcji motorycznych, a także redukcję poziomów markerów stresu oksydacyjnego.

Zdrowe stawy

Kwercetyna wykazuje obiecujące właściwości ochronne dla stawów, co może być pomocne w przypadkach osteoartrozy (choroby zwyrodnieniowej stawów), czy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Systematyczny przegląd 12 badań na modelach zwierzęcych wykazał, że kwercetyna istotnie poprawia wyniki według skali oceny zaawansowania osteoartrozy, co sugeruje jej ochronne działanie na chrząstkę.

W przypadku RZS wykazano, że kwercetyna może zmniejszać stan zapalny stawów poprzez hamowanie aktywności specyficznego enzymu i cząsteczek zapalnych. Po przeglądzie 17 badań z udziałem 251 zwierząt wywnioskowano, że kwercetyna może redukować objawy zapalenia stawów, takie jak obrzęk i ból, oraz zwiększać poziomy antyoksydantów.

Przykłady antyoksydantów na czele z kwercetyną

Stosowanie kwercetyny - zalecana dawka 

Kwercetyna należy do najczęściej stosowanych w fitoterapii flawonoidów. Dawkowanie kwercetyny w suplementach diety może się różnić w zależności od producenta, formy suplementu oraz indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia osoby przyjmującej. Najczęściej zalecana dawka kwercetyny wynosi od 200 do 1000 miligramów dziennie, podzielona na dwie lub trzy porcje. Procesy metabolizmu kwercetyny są złożone i zależą od wielu czynników, w tym od składu mikrobioty jelitowej, stanu zdrowia przewodu pokarmowego oraz kompozycji diety. Udział mikrobioty w metabolizmie kwercetyny sprawia, że może ona być ciekawym środkiem prebiotycznym.

Źródła:

• Pelletier, D. M., Lacerte, G., & Goulet, E. D. (2013). Effects of quercetin supplementation on endurance performance and maximal oxygen consumption: a meta-analysis. International journal of sport nutrition and exercise metabolism, 23(1), 73–82. https://doi.org/10.1123/ijsnem.23.1.73
• Rojano-Ortega, D., Peña-Amaro, J., Berral-Aguilar, A. J., & Berral-de la Rosa, F. J. (2023). Quercetin supplementation promotes recovery after exercise-induced muscle damage: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Biology of sport, 40(3), 813–825. https://doi.org/10.5114/biolsport.2023.121320
• de Oliveira Vian, C., Marinho, M. A. G., da Silva Marques, M., Hort, M. A., Cordeiro, M. F., & Horn, A. P. (2024). Effects of quercetin in preclinical models of Parkinson's disease: A systematic review. Basic & clinical pharmacology & toxicology, 135(1), 3–22. https://doi.org/10.1111/bcpt.14011
• Zhang, X. W., Chen, J. Y., Ouyang, D., & Lu, J. H. (2020). Quercetin in Animal Models of Alzheimer's Disease: A Systematic Review of Preclinical Studies. International journal of molecular sciences, 21(2), 493. https://doi.org/10.3390/ijms21020493
• Zhu, K., Zheng, Z., Zhang, Y. Y., Li, Z. Y., Zhou, A. F., Hu, C. W., Shu, B., Zhou, L. Y., Shi, Q., Wang, Y. J., Yao, M., & Cui, X. J. (2024). A comprehensive and systematic review of the potential neuroprotective effect of quercetin in rat models of spinal cord injury. Nutritional neuroscience, 27(8), 857–869. https://doi.org/10.1080/1028415X.2023.2257425
• Yamaura, K., Nelson, A. L., Nishimura, H., Rutledge, J. C., Ravuri, S. K., Bahney, C., Philippon, M. J., & Huard, J. (2023). Therapeutic potential of senolytic agent quercetin in osteoarthritis: A systematic review and meta-analysis of preclinical studies. Ageing research reviews, 90, 101989. https://doi.org/10.1016/j.arr.2023.101989
• Atta, A., Salem, M. M., El-Said, K. S., & Mohamed, T. M. (2024). Mechanistic role of quercetin as inhibitor for adenosine deaminase enzyme in rheumatoid arthritis: systematic review. Cellular & molecular biology letters, 29(1), 14. https://doi.org/10.1186/s11658-024-00531-7
• Liu, X., Tao, T., Yao, H., Zheng, H., Wang, F., & Gao, Y. (2023). Mechanism of action of quercetin in rheumatoid arthritis models: meta-analysis and systematic review of animal studies. Inflammopharmacology, 31(4), 1629–1645. https://doi.org/10.1007/s10787-023-01196-y
• Ostadmohammadi, V., Milajerdi, A., Ayati, E., Kolahdooz, F., & Asemi, Z. (2019). Effects of quercetin supplementation on glycemic control among patients with metabolic syndrome and related disorders: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Phytotherapy research : PTR, 33(5), 1330–1340. https://doi.org/10.1002/ptr.6334
• Bule, M., Abdurahman, A., Nikfar, S., Abdollahi, M., & Amini, M. (2019). Antidiabetic effect of quercetin: A systematic review and meta-analysis of animal studies. Food and chemical toxicology : an international journal published for the British Industrial Biological Research Association, 125, 494–502. https://doi.org/10.1016/j.fct.2019.01.037
• Tamtaji, O. R., Milajerdi, A., Dadgostar, E., Kolahdooz, F., Chamani, M., Amirani, E., Mirzaei, H., & Asemi, Z. (2019). The Effects of Quercetin Supplementation on Blood Pressures and Endothelial Function Among Patients with Metabolic Syndrome and Related Disorders: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Current pharmaceutical design, 25(12), 1372–1384. https://doi.org/10.2174/1381612825666190513095352
• Popiolek-Kalisz, J., & Fornal, E. (2022). The Effects of Quercetin Supplementation on Blood Pressure - Meta-Analysis. Current problems in cardiology, 47(11), 101350. https://doi.org/10.1016/j.cpcardiol.2022.101350
• Sahebkar A. (2017). Effects of quercetin supplementation on lipid profile: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Critical reviews in food science and nutrition, 57(4), 666–676. https://doi.org/10.1080/10408398.2014.948609
• Guo, W., Gong, X., & Li, M. (2019). Quercetin Actions on Lipid Profiles in Overweight and Obese Individuals: A Systematic Review and Meta-Analysis. Current pharmaceutical design, 25(28), 3087–3095. https://doi.org/10.2174/1381612825666190829153552