Magnez dla dzieci - na co pomaga i jak wpływa na rozwój

Magnez wspiera rozwój dziecka, ponieważ uczestniczy w budowie kości, przewodnictwie nerwowym, skurczu mięśni, regulacji gospodarki energetycznej i syntezie białek, co czyni go niezbędnym dla prawidłowego wzrastania i dojrzewania organizmu. Zapotrzebowanie na magnez zmienia się dynamicznie od okresu noworodkowego do dorosłości, co odzwierciedla tempo wzrostu, dojrzewania narządów oraz aktywność metaboliczną organizmu. Dodatkowa podaż tego pierwiastka może nawet wspierać zdrowie w niektórych stanach jego zagrożenia.

1. Wpływ magnezu na rozwój
2. Wzrost zapotrzebowania na magnez
3. Źródła magnezu dla dzieci
4. Najlepiej przyswajalne formy suplementów
5. Działanie dodatkowego magnezu

Wpływ magnezu na rozwój

Magnez wspomaga mineralizację kości, wpływając na ich gęstość i prawidłowy rozwój szkieletu. Uczestniczy w przewodnictwie nerwowym, regulując przepływ jonów przez błony komórkowe i wspierając komunikację między neuronami, co wpływa na jakość snu oraz na nastrój, zmniejszając podatność na stres i drażliwość. Wpływając na układ nerwowy bierze też udział w skurczu mięśni, kontrolując napływ wapnia do komórek mięśniowych i redukując ryzyko bolesnych kurczy.

Odgrywa kluczową rolę w gospodarce energetycznej, ponieważ jest kofaktorem enzymów biorących udział w syntezie ATP (adenozynotrifosforanu), głównego nośnika energii w komórkach. Wspiera syntezę białek, uczestnicząc w aktywacji rybosomów i stabilizacji struktury RNA, co jest niezbędne do wzrostu i regeneracji tkanek.

Wzrost zapotrzebowania na magnez

U niemowląt w wieku 0–6 miesięcy normy żywienia dla populacji Polski podają wystarczające spożycie na poziomie 30 mg dziennie, a w wieku 7–12 miesięcy już 75 mg. Tak niski poziom wynika z ograniczonej masy ciała i relatywnie wolniejszego tempa przemian metabolicznych. W wieku 1–3 lat zapotrzebowanie rośnie do 80 mg, a między 4. a 6. rokiem życia wynosi już 130 mg.

W wieku 7–9 lat osiąga wartość 200 mg. Wzrost ten wynika z przyspieszenia rozwoju fizycznego, zwiększonej aktywności ruchowej i intensywniejszej mineralizacji kości. W okresie pokwitania wartości rosną wyraźnie. U dziewcząt w wieku 10–12 lat norma wynosi 240 mg, a w wieku 13–18 lat już 360 mg. U chłopców odpowiednio 260 mg i 410 mg.

Różnice między płciami są efektem większej masy mięśniowej i szybszego tempa wzrastania u chłopców. Magnez jest potrzebny do syntezy białek, funkcji mięśni, przewodnictwa nerwowego i tworzenia tkanki kostnej. W dorosłości zapotrzebowanie stabilizuje się. Dla kobiet zalecane spożycie wynosi 310–320 mg dziennie, a dla mężczyzn 400–420 mg.

Źródła magnezu dla dzieci

Według danych USDA FoodData Central najlepszymi źródłami magnezu w diecie dzieci są nasiona, orzechy, pełnoziarniste produkty zbożowe, rośliny strączkowe, warzywa liściaste, kakao i wody mineralne, choć ich wartość praktyczna zależy od formy podania, smaku i porcji, które dziecko rzeczywiście zje. Pestki dyni zawierają aż 535 mg magnezu na 100 g, ale przez wysoką zawartość tłuszczu spożywa się je w niewielkich ilościach, więc lepiej traktować je jako dodatek.

Migdały mają około 270 mg magnezu i łagodny smak, lecz ich twardość sprawia, że bezpieczniejszą formą dla dzieci jest pasta. Orzechy nerkowca zawierają podobną ilość i są delikatniejsze, choć mogą uczulać jak wszystkie orzechy. Kakao bez cukru dostarcza około 420 mg magnezu na 100 g, ale używa się go głównie jako dodatek.

Gotowany szpinak dostarcza około 87 mg magnezu i nadaje się do zup czy koktajli, ponieważ w czystej formie często nie smakuje dzieciom. Strączki, takie jak soczewica, fasola i ciecierzyca, zawierają 70–90 mg magnezu oraz dużo białka i błonnika, ale mogą powodować wzdęcia, więc lepiej nie podawać ich w dużych ilościach. Płatki owsiane z około 130 mg magnezu są praktyczne i dobrze tolerowane, szczególnie w formie owsianki czy placuszków.

Produkty pełnoziarniste, jak kasza gryczana, chleb razowy czy brązowy ryż, zawierają 40–50 mg magnezu i choć mniej lubiane niż produkty z mąki białej, można je łatwo połączyć z ulubionymi dodatkami.

Najlepiej przyswajalne formy suplementów

Najlepiej przyswajalne formy suplementów magnezu to cytrynian, mleczan i glicynian, a typowa dawka w preparatach dla dzieci wynosi zwykle od 50 do 200 mg jonów magnezu na porcję, w zależności od wieku i wskazań.

Warto też wspomnieć, że wody mineralne to wartościowe źródło magnezu. W Polsce wody średnio- i wysokozmineralizowane zawierają około 30–80 mg magnezu na litr i dostarczają go w formie jonowej, która jest dobrze przyswajana przez organizm.

Ogólna charakterystyka magnezu

Działanie dodatkowego magnezu

Dożylne podanie siarczanu magnezu (MgSO₄) u dzieci z ostrym napadem astmy pomaga zmniejszać ryzyko hospitalizacji i poprawiać funkcję płuc, ocenianą przez PEFR (peak expiratory flow rate), czyli szczytowy przepływ wydechowy świadczący o drożności dróg oddechowych. Wziewne podanie MgSO₄ poprzez nebulizację nie zmniejsza wyraźnie nasilenia objawów, ani potrzeby hospitalizacji, ale może nieznacznie poprawiać parametry oddechowe.

U wcześniaków prenatalne podanie MgSO₄ matce obniża ryzyko mózgowego porażenia dziecięcego bez wzrostu śmiertelności, co potwierdzają metaanalizy z obserwacją do 2. roku życia. U noworodków z niedotlenieniem okołoporodowym, czyli niedoborem tlenu w mózgu, MgSO₄ może poprawiać stan neurologiczny, zmniejszać częstość drgawek i ryzyko nieprawidłowości w EEG (elektroencefalogramie), który ocenia bioelektryczną aktywność mózgu. Może też ograniczać osłabienie odruchu ssania, ważnego wskaźnika neurologicznego.

Dzieci z ADHD 

U dzieci z ADHD (attention deficit hyperactivity disorder), czyli zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, często obserwuje się niższy poziom magnezu we krwi, osoczu, surowicy i włosach, niż u dzieci zdrowych. Choć związek przyczynowy nie jest potwierdzony, niedobór może współwystępować z objawami. Podobne zależności badano u dzieci z autyzmem przy suplementacji magnezu z witaminą B6, ale większość badań nie wykazała znaczącej poprawy w funkcjonowaniu.

Po wycięciu migdałków i innych zabiegach

U dzieci po wycięciu migdałków MgSO₄ nie wpływa istotnie na ból, ale może zmniejszać laryngospazm, czyli skurcz krtani utrudniający oddychanie. Może też ograniczać pobudzenie przy wybudzaniu i zmniejszać zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe. U dzieci po operacjach kardiochirurgicznych z krążeniem pozaustrojowym, czyli czasowym zastąpieniem pracy serca i płuc, MgSO₄ wyraźnie zmniejszać może ryzyko arytmii bez zwiększania liczby działań niepożądanych.

Źródła: 

• Ambrożej D, Adamiec A, Forno E, Orzołek I, Feleszko W, Castro-Rodriguez JA. Intravenous magnesium sulfate for asthma exacerbations in children: Systematic review with meta-analysis. Paediatr Respir Rev. 2024;52:23-30. doi:10.1016/j.prrv.2024.01.003
• Kumar J, Kumar P, Goyal JP, et al. Role of nebulised magnesium sulfate in treating acute asthma in children: a systematic review and meta-analysis. BMJ Paediatr Open. 2024;8(1):e002638. Published 2024 May 23. doi:10.1136/bmjpo-2024-002638
• Effatpanah M, Rezaei M, Effatpanah H, et al. Magnesium status and attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): A meta-analysis. Psychiatry Res. 2019;274:228-234. doi:10.1016/j.psychres.2019.02.043
• Huang YH, Zeng BY, Li DJ, et al. Significantly lower serum and hair magnesium levels in children with attention deficit hyperactivity disorder than controls: A systematic review and meta-analysis. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2019;90:134-141. doi:10.1016/j.pnpbp.2018.11.012
• Rigo J, Pieltain C, Christmann V, et al. Serum Magnesium Levels in Preterm Infants Are Higher Than Adult Levels: A Systematic Literature Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2017;9(10):1125. Published 2017 Oct 16. doi:10.3390/nu9101125
• Wolf HT, Hegaard HK, Greisen G, Huusom L, Hedegaard M. Treatment with magnesium sulphate in pre-term birth: a systematic review and meta-analysis of observational studies. J Obstet Gynaecol. 2012;32(2):135-140. doi:10.3109/01443615.2011.638999
• Costantine MM, Weiner SJ; Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development (NICHD) Maternal–Fetal Medicine Units Network (MFMU). Effects of antenatal exposure to magnesium sulfate on neuroprotection and mortality in preterm infants: a meta-analysis. Obstet Gynecol. 2009;114(2 Pt 1):354-364. doi:10.1097/AOG.0b013e3181ae98c2
• Shepherd E, Karim T, McIntyre S, et al. Neonatal magnesium sulphate for neuroprotection: A systematic review and meta-analysis. Dev Med Child Neurol. 2024;66(9):1157-1172. doi:10.1111/dmcn.15899
• Gowda BB, Rath C, Muthusamy S, Nagarajan L, Rao S. Outcomes of Neonates with Hypoxic-Ischemic Encephalopathy Treated with Magnesium Sulfate: A Systematic Review with Meta-analysis. J Pediatr. 2023;262:113610. doi:10.1016/j.jpeds.2023.113610
• Conde-Agudelo A, Romero R. Antenatal magnesium sulfate for the prevention of cerebral palsy in preterm infants less than 34 weeks' gestation: a systematic review and metaanalysis. Am J Obstet Gynecol. 2009;200(6):595-609. doi:10.1016/j.ajog.2009.04.005
• Nye C, Brice A. Combined vitamin B6-magnesium treatment in autism spectrum disorder. Cochrane Database Syst Rev. 2005;2005(4):CD003497. Published 2005 Oct 19. doi:10.1002/14651858.CD003497.pub2
• Lee HY, Ghimire S, Kim EY. Magnesium supplementation reduces postoperative arrhythmias after cardiopulmonary bypass in pediatrics: a metaanalysis of randomized controlled trials. Pediatr Cardiol. 2013;34(6):1396-1403. doi:10.1007/s00246-013-0658-8
• Xie M, Li XK, Peng Y. Magnesium sulfate for postoperative complications in children undergoing tonsillectomies: a systematic review and meta-analysis. J Evid Based Med. 2017;10(1):16-25. doi:10.1111/jebm.12230