Olej z czarnuszki - właściwości i zastosowanie

Nigella sativa, znana także jako czarnuszka siewna, pochodzi z rozległych obszarów północnej Afryki, wschodniego rejonu Morza Śródziemnego, subkontynentu indyjskiego oraz Azji południowo-zachodniej. Jest uprawiana w wielu krajach, takich jak Egipt, Grecja, Indie, Arabia Saudyjska oraz Pakistan. Poza szerokim zastosowaniem kulinarnym Nigella sativa w postaci ekstraktu, proszku czy pasty od wieków była wykorzystywana w tradycyjnej fitoterapii jako „cudowna” roślina lecznicza. W starożytnym Egipcie była znana jako „złoto faraonów”.

1. Czarnuszka a osteoartroza
2. Czarnuszka a astma i alergie
3. Czarnuszka a zdrowe serce
4. Dawkowanie czarnuszki

Czarnuszka a osteoartroza

Według przeglądu badań naukowych z 2024 roku jednym z obszarów zdrowia człowieka, w którego kontekście czarnuszka może mieć znaczenie, jest zdrowie stawów. Osteoartroza (OA), czyli reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), to jedna z najczęstszych chorób dotykających osoby starsze, charakteryzuje się bólem i sztywnością stawów.

Systematyczny przegląd badań wykazał, że zarówno miejscowe, jak i doustne stosowanie oleju z czarnuszki może przynieść ulgę w bólu związanym z OA. Co istotne, wszystkie formy czarnuszki były dobrze tolerowane przez pacjentów i nie powodowały poważnych działań niepożądanych.

Czarnuszka a astma i alergie

Nigella sativa wykazuje obiecujące właściwości w łagodzeniu objawów alergii i astmy, choć jej mechanizm działania nie jest jeszcze w pełni zrozumiały. W czterech badaniach klinicznych dotyczących alergii, w których uczestniczyło łącznie 152 pacjentów z alergicznym nieżytem nosa, astmą oskrzelową i atopowym wypryskiem, stosowano olej z czarnuszki w kapsułkach w dawkach od 40 do 80 mg/kg masy ciała na dzień.

Pacjenci zgłaszali znaczące zmniejszenie nasilenia objawów. W innym badaniu, które koncentrowało się na astmie, uczestniczyło 80 pacjentów przyjmujących kapsułki z olejem z czarnuszki w dawce 500 mg dwa razy dziennie przez cztery tygodnie. Wyniki pokazały istotną poprawę w teście kontroli objawów astmy oraz znaczące zmniejszenie liczby eozynofilów we krwi w porównaniu z grupą placebo.

Czarnuszka a zdrowe serce

Wstępne wyniki badań z udziałem ludzi wskazują na pozytywny jej potencjał w kierunku prewencji czy wsparcia terapii chorób sercowo-naczyniowych. W badaniach na pacjentach z chorobą wieńcową stwierdzono, że suplementacja olejem z czarnuszki przez 8 tygodni wywołała obniżenie poziomów białek adhezyjnych (VCAM-1 i ICAM-1), które są wskaźnikami stanu zapalnego, oraz markerów oksydacyjnych, takich jak malondialdehyd (MDA).

Kolejne badanie wykazało, że olej z czarnuszki poprawił funkcje naczyń krwionośnych, mierzone za pomocą metody FMD, która ocenia funkcje śródbłonka, oraz podniósł poziomy tlenków azotu (NOx) w osoczu. W badaniach na pacjentach z cukrzycą typu 2 zaobserwowano obniżenie poziomu cukru we krwi, hemoglobiny glikowanej (HbA1c), trójglicerydów i całkowitego cholesterolu oraz LDL.

Ogólna charakterystyka czarnuszki

Dawkowanie czarnuszki

Długość i dawka suplementacji

W badaniach klinicznych często stosowano dawki pomiędzy 500 mg a 1000 mg, dwa razy dziennie. Warto pamiętać, że regularne przyjmowanie przez określony czas, zazwyczaj kilka tygodni, jest kluczowe dla osiągnięcia pełnych korzyści związanych z suplementacją olejem z czarnuszki. Powinna ona być raczej częścią szerszej strategii, aniżeli jej jedynym elementem.

Czarnuszka z omega-3

Stosowanie oleju z czarnuszki razem z kwasami tłuszczowymi omega-3, takimi jak EPA i DHA, może być wyjątkowo korzystne, gdyż mogą one działać komplementarnie. Zarówno czarnuszka, jak i omega-3 mają silne działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, a dodatkowo omega-3 stanowią jeden z najważniejszych środków w obniżaniu poziomu trójglicerydów. Wspólnie też mogą stanowić wsparcie w walce z chorobami stawów.

Czarnuszka z witaminą D3

Niemalże nieodłącznym elementem przy suplementacji EPA i DHA jest dodatek witaminy D3. Najważniejszym źródłem wszystkich tych związków są ryby, zatem nie każdemu jest łatwo zaspokoić zapotrzebowanie na nie. Witamina D3 idealnie pasuje do czarnuszki i kwasów omega-3, ponieważ wpływa na kondycję stawów, ból czy zdrowie sercowo-naczyniowe i odporność.

Źródła:

• Mousavi, S. E., Noori, M., Marandi, H., Fazlollahi, A., Nejadghaderi, S. A., Rahmani, S., Noordoost, M., Karamzad, N., Sullman, M. J. M., Kolahi, A. A., & Safiri, S. (2024). The efficacy and safety of Nigella sativa in the management of osteoarthritis: A systematic review. Health science reports, 7(4), e1989. https://doi.org/10.1002/hsr2.1989
• Kalus, U., Pruss, A., Bystron, J., Jurecka, M., Smekalova, A., Lichius, J. J., & Kiesewetter, H. (2003). Effect of Nigella sativa (black seed) on subjective feeling in patients with allergic diseases. Phytotherapy research : PTR, 17(10), 1209–1214. https://doi.org/10.1002/ptr.1356
• Koshak, A., Wei, L., Koshak, E., Wali, S., Alamoudi, O., Demerdash, A., Qutub, M., Pushparaj, P. N., & Heinrich, M. (2017). Nigella sativa Supplementation Improves Asthma Control and Biomarkers: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial. Phytotherapy research : PTR, 31(3), 403–409. https://doi.org/10.1002/ptr.5761
• Tavakoli-Rouzbehani, O. M., Abbasnezhad, M., Kheirouri, S., & Alizadeh, M. (2022). Efficacy of nigella sativa oil on endothelial function and atherogenic indices in patients with coronary artery diseases: A randomized, double-blind, placebo-control clinical trial. Phytotherapy research : PTR, 36(12), 4516–4526. https://doi.org/10.1002/ptr.7568
• Emamat, H., Mousavi, S. H., Kargar Shouraki, J., Hazrati, E., Mirghazanfari, S. M., Samizadeh, E., Hosseini, M., Hadi, V., & Hadi, S. (2022). The effect of Nigella sativa oil on vascular dysfunction assessed by flow-mediated dilation and vascular-related biomarkers in subject with cardiovascular disease risk factors: A randomized controlled trial. Phytotherapy research : PTR, 36(5), 2236–2245. https://doi.org/10.1002/ptr.7441
• Kooshki, A., Tofighiyan, T., Rastgoo, N., Rakhshani, M. H., & Miri, M. (2020). Effect of Nigella sativa oil supplement on risk factors for cardiovascular diseases in patients with type 2 diabetes mellitus. Phytotherapy research : PTR, 34(10), 2706–2711. https://doi.org/10.1002/ptr.6707