Shilajit Mumio himalajskie - co to jest? Działanie i właściwości

Mumio shilajit, zwane mumio himalajskim, jest naturalną substancją, która od wieków budzi zainteresowanie osób związanych z fitoterapią. Ta ciemna, lepkiej konsystencji substancja, gromadzi się głównie w trudno dostępnych rejonach wysokogórskich, takich jak Himalaje, Kaukaz czy Góry Ałtaj. W czasach współczesnych mumio shilajit zyskało popularność w środowiskach dietetyków ze względu na bogactwo substancji bioaktywnych i możliwość wykorzystania w suplementacji.

1. Powstawanie mumio
2. Działanie i właściwości mumio
3. Stosowanie mumio

Powstawanie mumio

Proces formowania mumio, w którym organiczne szczątki są powoli przekształcane pod wpływem ciśnienia i warunków środowiskowych, czyni ten materiał wyjątkowym pod względem konsystencji. Shilajit formuje się w wyniku procesów rozkładu organicznych materiałów, głównie roślinnych, przez długi czas, co prowadzi do wytworzenia unikalnej mieszaniny składników mineralnych, pierwiastków śladowych oraz związków organicznych, takich jak kwasy humusowe i fulwowe.

O substancji tej wspominano w wielu starożytnych tekstach (np. w ajurwedzie) i przypisywano jej niemal magiczne właściwości. Mumio uważano za cenny towar handlowy, a jego zbieranie było trudnym i niebezpiecznym zajęciem, wymagającym od zbieraczy wspinania się na stromych, skalistych zboczach. Co ciekawe, shilajit występuje w kilku odmianach, a jego dokładny skład różni się w zależności od miejsca występowania. W starożytności niektóre kultury uważały, że shilajit jest wydobywany z wnętrza ziemi przez mityczne stworzenia lub że pochodzi z ciał pradawnych organizmów.

Ogólna charakterystyka mumio shilajit

Działanie i właściwości mumio

Badania nad składem mumio shilajit i jego potencjalnym działaniem prozdrowotnym zaczynają dostarczać wartościowe informacje na temat jego biologicznej aktywności, choć dane te są wciąż ograniczone. Warto zauważyć, że część substancji w mumio wytwarza się na skutek aktywności specyficznych bakterii występujących w górach.

Kwasy fulwowe i huminowe - co potrafią?

Przede wszystkim wiadomo, że kluczowe składniki omawianej substancji, takie jak kwasy fulwowe, kwasy huminowe oraz szeroka gama pierwiastków mineralnych, mogą przyczyniać się do jego właściwości przeciwutleniających. Działanie antyoksydacyjne shilajitu nadaje mu zdolności do neutralizowania wolnych rodników, które uszkadzają komórki. Kwasy organiczne wpływać mogą również na przyswajalność pierwiastków mineralnych obecnych w shilajit. Wśród pierwiastków tych można znaleźć m.in. miedź i cynk czy magnez oraz mangan.

Wzmocnienie w obliczu stresu

Kolejny istotny obszar badań nad shilajitem dotyczy potencjału we wspieraniu funkcji mitochondrialnych.  W niektórych modelach laboratoryjnych zaobserwowano, że związki bioaktywne z tej substancji mogą zwiększać produkcję ATP (adenozynotrifosforanu, podstawowej „cząsteczki energetycznej”), co dodatkowo daje przesłanki o działaniu adaptogennym, czyli wzmacniającym organizm w obliczu stresu (zarówno fizycznego, jak i psychicznego).

Shilajit dla męskości

Badania na modelach zwierzęcych oraz ograniczone dane kliniczne sugerują również, że shilajit może zwiększać spermatogenezę (wytwarzanie spermy) i podnosić poziom testosteronu u mężczyzn, co zaobserwowano w przypadkach niewydolności układu hormonalnego, czyli hipogonadyzmu. Wyniki badań są obiecujące, jednak większość z nich przeprowadzono na małych próbach lub w słabo kontrolowanych warunkach, co oznacza, że nie można jeszcze jednoznacznie potwierdzić wszystkich przypisywanych mu właściwości.

Stosowanie mumio

Dawkowanie 

Najczęściej shilajit można znaleźć pod postacią ekstraktu w formie kapsułek, tabletek, proszku, a rzadziej w bardziej naturalnej formie, czyli pasty lub żywicy. W suplementach shilajit zazwyczaj jest standaryzowany na zawartość kwasów fulwowych, co ma na celu zapewnienie odpowiedniego stężenia substancji biologicznie czynnych w każdej dawce. Standardowa dawka dla kapsułek czy tabletek wynosi zazwyczaj od 250 mg do 500 mg dziennie, co odpowiada przeważnie jednej lub dwóch kapsułkom. W przypadku pasty lub żywicy shilajit zaleca się rozpuszczanie porcji w ciepłej wodzie, lub mleku.

Źródła:

• Stohs S. J. (2014). Safety and efficacy of shilajit (mumie, moomiyo). Phytotherapy research : PTR, 28(4), 475–479. https://doi.org/10.1002/ptr.5018
• Kamgar, E., Kaykhaii, M., & Zembrzuska, J. (2023). A Comprehensive Review on Shilajit: What We Know about Its Chemical Composition. Critical reviews in analytical chemistry, 1–13. Advance online publication. https://doi.org/10.1080/10408347.2023.2293963
• Agarwal, S. P., Khanna, R., Karmarkar, R., Anwer, M. K., & Khar, R. K. (2007). Shilajit: a review. Phytotherapy research : PTR, 21(5), 401–405. https://doi.org/10.1002/ptr.2100