Czy omega-3 wpływa na obniżenie cholesterolu?

Kwasy omega-3 oraz ich rola w funkcjonowaniu organizmu nieustannie stanowią obszar intensywnych badań naukowych, co wynika z ich charakterystycznej budowy oraz miejsc występowania w organizmie. Substancje te przyciągają uwagę nie tylko specjalistów, ale również osób zainteresowanych zdrowym stylem życia. Gospodarowanie cholesterolem jest jednym z najważniejszych obszarów, w których kontekście bada się omega-3, bowiem wykazują one antagonistyczne efekty, gdy podawane są w dużych dawkach.

1. Charakterystyka kwasów omega-3
2. Charakterystyka cholesterolu
3. Omega-3 a cholesterol
4. Długotrwała suplementacja omega-3

Charakterystyka kwasów omega-3

Szczególne ważne dla zdrowia

Kwasy omega-3 to grupa kwasów tłuszczowych, które wyraźnie różnią się od innych tłuszczów (nasyconych i jednonienasyconych) zarówno budową, jak i działaniem. Wśród nich wyróżnia się kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA), które są szczególnie ważne dla zdrowia człowieka. EPA i DHA znajdują się głównie w tłustych rybach morskich, takich jak łosoś, makrela czy sardynki.

Mogą być również syntetyzowane w organizmie z kwasu α-linolenowego (ALA), jednak efektywność tego procesu jest niska, co sprawia, że konieczne jest dostarczanie EPA i DHA wraz z dietą. ALA również należy do grupy omega-3, obecny jest głównie w nasionach lnu, orzechach włoskich i oleju rzepakowym.

Jak działają?

Kwasy omega-3 działają w organizmie poprzez kilka kluczowych mechanizmów. Ich podstawowa funkcja polega na budowie błon komórkowych, zwłaszcza w układzie nerwowym (np. w siatkówce oka), co poprawia izolację i ochronę komórek, a także ułatwia komunikację biochemiczną pomiędzy komórkami. Działanie to przekładać się może na lepszą regulację nastroju czy bólu.

Ważny jest również fakt, że omega-3 są prekursorami eikozanoidów, takich jak prostaglandyny i leukotrieny, które modulują reakcje zapalne. Zjawisko to ma znaczenie m.in. w modulacji procesów odpornościowych, które aktywują się na skutek zarówno zagrożeń występujących wewnątrz, jak i na zewnątrz organizmu.

Charakterystyka cholesterolu

Niezbędny czy tylko szkodliwy?

Cholesterol to złożony związek chemiczny należący do grupy lipidów, pełniący szereg ważnych funkcji w organizmie. Jest niezbędny do syntezy hormonów sterydowych (np. estradiol, testosteron), witaminy D3 pod wpływem działania promieni słonecznych oraz kwasów żółciowych, które umożliwiają trawienie tłuszczów. Cholesterol występuje zarówno w osoczu krwi, jak i w błonach komórkowych, gdzie odpowiada za utrzymanie ich integralności i płynności. Transport cholesterolu w organizmie odbywa się za pośrednictwem lipoprotein, które dzieli się na kilka rodzajów, w zależności od ich składu i funkcji.

O czym musisz wiedziecie?

Zarówno nadmiar, jak i niedobór cholesterolu, a także nieodpowiednie proporcje pomiędzy lipoproteinami mogą prowadzić do problemów zdrowotnych, co sprawia, że utrzymanie jego poziomu w optymalnym zakresie jest istotne dla zdrowia. Głównymi źródłami cholesterolu w diecie są jaja, mięsa i podroby, jednak spożywanie dużych ilości tych produktów w towarzystwie błonnika oraz antyoksydantów, a także unikanie palenia papierosów oraz picia alkoholu, zazwyczaj nie stanowi zagrożenia.

Najlepsze źródła kwasów EPA i DHA

Omega-3 a cholesterol

Wpływ kwasów omega-3 na metabolizm cholesterolu był przedmiotem licznych badań naukowych z udziałem ludzi. Najbardziej wyraźną obserwacją było to, że suplementacja EPA i DHA może znacząco wpływać na obniżenie poziomu triglicerydów i cholesterolu LDL (lipoprotein niskiej gęstości) w osoczu, które są istotnym markerem zdrowia metabolicznego i gospodarki tłuszczowej organizmu.

Długotrwała suplementacja omega-3

Regularne spożywanie EPA i DHA prowadzić może również do zmniejszenia stosunku triglicerydów do cholesterolu HDL (lipoprotein wysokiej gęstości), oraz cholesterolu LDL do HDL, które są istotnym wskaźnikiem zdrowia metabolicznego. W badaniach podkreślono znaczenie indywidualnych różnic w odpowiedzi organizmu na suplementację omega-3, które wynikają m.in. z czynników genetycznych, stylu życia oraz różnic w diecie bazowej uczestników. Ponadto zaobserwowano, że długotrwała suplementacja omega-3 sprzyja poprawie funkcji śródbłonka, który odpowiada za wydzielanie substancji aktywnych ze ścian naczyń krwionośnych.

Źródła:

• Rodriguez, D., Lavie, C. J., Elagizi, A., & Milani, R. V. (2022). Update on Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids on Cardiovascular Health. Nutrients, 14(23), 5146. https://doi.org/10.3390/nu14235146
• Wang, T., Zhang, X., Zhou, N., Shen, Y., Li, B., Chen, B. E., & Li, X. (2023). Association Between Omega-3 Fatty Acid Intake and Dyslipidemia: A Continuous Dose-Response Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Journal of the American Heart Association, 12(11), e029512. https://doi.org/10.1161/JAHA.123.029512