Inozytol (witamina B8) – działanie, właściwości i dawkowanie

Budowa inozytolu może być myląca, ponieważ porównywalna jest do glukozy ze względu na swoją prostą chemiczną kompozycję, a jego konstrukcja przestrzenna również przypomina pierścień. Na tym jednak podobieństwa się kończą, bowiem funkcje inozytolu wykraczają daleko poza dostarczanie energii do komórek, co jest typowe dla glukozy.

1. Odkrycie inozytolu
2. Popularność inozytolu
3. Właściwości inozytolu
4. Działanie inozytolu - co badano?
5. Dawkowanie inozytolu
6. Czynniki wspomagające inozytol

Odkrycie inozytolu

Historia inozytolu sięga XIX wieku, kiedy to został on po raz pierwszy zidentyfikowany przez J.J. Scherera. W 1849 roku opisano inozytol jako substancję obecną w mięśniach i innych tkankach zwierzęcych. Badania nad inozytolem nasiliły się w XX wieku, kiedy to ujawniono jego znaczenie dla zdrowia metabolicznego.

Szczególnie istotne były badania nad mio-inozytolem, który okazał się kluczowym składnikiem błon komórkowych oraz odgrywał istotną rolę w przekazywaniu sygnałów biochemicznych w mózgu i całym organizmie. Jest to związek szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, obok form takich jak d-chiro-inozytol, czy epi-inozytol. Jedną z form inozytolu, która została stworzona przez człowieka, jest cis-inozytol.

Szacunkowa zawartość inozytolu w różnych produktach spożywczych

Popularność inozytolu

Wzrost zainteresowania inozytolem zaczął nabierać tempa wraz z rosnącym zrozumieniem jego potencjalnych działań w organizmie. Został on wprowadzony na rynek jako suplement diety, mogący wspierać różnorodne aspekty funkcjonowania, od poprawy funkcji poznawczych i redukcji stresu, po wsparcie w zwalczaniu zaburzeń metabolicznych, takich jak zespół policystycznych jajników (PCOS).

Warto zauważyć, że inozytol zyskał także popularność jako składnik produktów kosmetycznych, zwłaszcza tych, które mają na celu poprawę stanu skóry i włosów, co jest bezpośrednim odzwierciedleniem jego roli w utrzymaniu zdrowia komórkowego.

Właściwości inozytolu

Specyficzna budowa inozytolu, która ma kształt pierścienia, sprawia, że jest to związek niezwykle stabilny, co ułatwia jego interakcje z innymi cząsteczkami w organizmie, takimi jak składniki błon komórkowych, czy molekuły sygnałowe. Dzięki tym interakcjom inozytol odgrywa ważną rolę w przekazywaniu sygnałów między komórkami.

Dobrym przykładem jest tutaj udział w regulacji poziomów substancji, takich jak wapń w komórkach (kluczowy dla obwodowego układu nerwowego i mięśni), czy glukoza i insulina (odpowiedzialnych za gospodarkę energetyczną).

Działanie inozytolu - co badano?

Zespół metaboliczny

Liczne analizy wskazują, że inozytol może być cennym wsparciem w walce z szeroko pojętymi zaburzeniami metabolicznymi. Szczególnie korzystne efekty działania inozytolu obserwowano u osób, które borykają się z zespołem metabolicznym, w skład którego wchodzą schorzenia, takie jak nadciśnienie, miażdżyca, cukrzyca, otyłość.

Inozytol a ciśnienie  i parametry układu sercowo naczyniowego

Jednym z aspektów najczęściej badanych był udział w regulacji ciśnienia tętniczego. Choć u osób zdrowych efekt nie był tak wyraźny, to u osób z problemami wynikającymi z nadmiernej masy ciała już dało się go dostrzec. Co więcej, w obszarze zespołu metabolicznego, inozytol może przyczyniać się do obniżenia insulinooporności i poprawy profilu lipidowego, co podkreśla jego potencjał w zarządzaniu kompleksem schorzeń obejmujących otyłość, nadciśnienie, miażdżycę i cukrzycę.

PCOS i gospodarka cukrowa

W kontekście PCOS, choć nie wszystkie parametry uległy poprawie, zauważono korzystne zmiany w poziomach kluczowych hormonów, czyli prolaktyny oraz androstendionu. W badaniach inozytol wykazał również obiecujące rezultaty w zapobieganiu cukrzycy ciążowej, obniżając poziom glukozy na czczo i poprawiając tolerancję glukozy u kobiet w ciąży.

Dawkowanie inozytolu

Dawkowanie inozytolu może różnić się w zależności od celu suplementacji i indywidualnych potrzeb. We wspomaganiu terapii PCOS i zespołu metabolicznego zalecane dawki mio-inozytolu mogą sięgać od 2 do 4 gramów dziennie, niekiedy w połączeniu z D-chiro-inozytolem w określonych proporcjach, aby zoptymalizować efekty.

Suplementacja inozytolem jest zazwyczaj dobrze tolerowana, a niepożądane efekty są rzadkie i zazwyczaj łagodne. Niemniej jednak, w przypadku stosowania różnych leków zaleca się konsultację z profesjonalistą opieki zdrowotnej przed rozpoczęciem suplementacji inozytolem.

Czynniki wspomagające inozytol

Styl życia

Działanie różnego rodzaju suplementów diety może być skuteczniejsze, gdy przestrzega się kilku podstawowych zasad związanych ze stylem życia. Dużą rolę w procesie hamowania lub odwracania zaburzeń metabolicznych odgrywa regularność względem godzin aktywności i snu oraz spożywania posiłków. Równie ważna wydaje się być aktywność fizyczna, która w największym stopniu mobilizuje zasoby energetyczne do utylizacji oraz przywrócenia równowagi metabolicznej. Cennym wsparciem może się też okazać suplementacja.

Suplementacja

Pro i prebiotyki odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego mikrobiomu jelitowego, co jest istotne dla działania wszystkich interwencji ukierunkowanych na terapię zespołu metabolicznego i różnych zaburzeń o podłożu neurohormonalnym.

Prebiotyki, będące rodzajem błonnika, stymulują wzrost korzystnych bakterii jelitowych, podczas gdy probiotyki dostarczają te korzystne bakterie bezpośrednio do układu pokarmowego. Uczestniczą one w przemianach wszystkich substancji odżywczych i coraz więcej mówi się o ich cennej roli w prewencji i zwalczaniu różnego rodzaju chorób.

Berberyna, naturalny alkaloid roślinny, jest kolejnym składnikiem, który może synergicznie współdziałać z inozytolem. Działa poprzez różne mechanizmy, w tym poprzez poprawę wrażliwości na insulinę, obniżenie poziomu glukozy we krwi oraz poprawę profilu lipidowego.

Kolejny surowiec zielarski o potwierdzonym działaniu w stosunku do gospodarki glukozowo-insulinowej to cynamon. Jest on nie tylko przyprawą o bogatych właściwościach antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych, ale może również wspierać działanie inozytolu, zwłaszcza w kontekście regulacji metabolizmu glukozy i insulinooporności.

Źródła:

• Tabrizi R, Ostadmohammadi V, Lankarani KB, Peymani P, Akbari M, Kolahdooz F, Asemi Z. The effects of inositol supplementation on lipid profiles among patients with metabolic diseases: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Lipids Health Dis. 2018 May 24;17(1):123. doi: 10.1186/s12944-018-0779-4. PMID: 29793496; PMCID: PMC5968598.
• Unfer V, Facchinetti F, Orrù B, Giordani B, Nestler J. Myo-inositol effects in women with PCOS: a meta-analysis of randomized controlled trials. Endocr Connect. 2017 Nov;6(8):647-658. doi: 10.1530/EC-17-0243. PMID: 29042448; PMCID: PMC5655679.
• Tenorio-Jiménez C, Martínez-Ramírez MJ, Gil Á, Gómez-Llorente C. Effects of Probiotics on Metabolic Syndrome: A Systematic Review of Randomized Clinical Trials. Nutrients. 2020 Jan 1;12(1):124. doi: 10.3390/nu12010124. PMID: 31906372; PMCID: PMC7019472.
• Och A, Och M, Nowak R, Podgórska D, Podgórski R. Berberine, a Herbal Metabolite in the Metabolic Syndrome: The Risk Factors, Course, and Consequences of the Disease. Molecules. 2022 Feb 17;27(4):1351. doi: 10.3390/molecules27041351. PMID: 35209140; PMCID: PMC8874997.