Jaki jest prawidłowy poziom witaminy D3 w organizmie?

Witamina D3, zwana również cholekalcyferolem, odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi wapniowej w całym organizmie, ale szczególnie ważna jest w metabolizmie kostnym. Ma charakter hormonu, wpływając na wiele zróżnicowanych procesów w organizmie ludzkim, które są niezbędne dla życia w dobrym zdrowiu. Różne poziomy metabolitu witaminy D3 we krwi mogą wskazywać na różnorodne stany zdrowotne i potencjalne ryzyka.

1. Ciężki niedobór witaminy D3
2. Niedobór witaminy D3
3. Optymalny poziom witaminy D3
4. Nadmiar witaminy D3
5. Toksyczny nadmiar witaminy D3

Ciężki niedobór witaminy D3

Wynik poniżej 10 ng/ml.

Ciężki niedobór witaminy D3 jest stanem alarmującym i może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych. Aż tak niskie poziomy mogą powodować zaburzenia mineralizacji kości, prowadząc do osteomalacji u dorosłych, osteoporozy u seniorów i krzywicy u dzieci, co charakteryzuje się osłabieniem i “zmiękczeniem” kości.

Ponadto niższy poziom witaminy D3 wiąże się z osłabionym funkcjonowaniem układu odpornościowego, zwiększającym ryzyko infekcji i autoimmunizacji. Również obserwuje się zwiększone ryzyko rozwoju niektórych chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 1, stwardnienie rozsiane oraz niektóre rodzaje nowotworów, w tym rak piersi i jelita grubego.

Niedobór witaminy D3

Wynik w przedziale 10-30 ng/ml.

Niedobór witaminy D3, choć mniej ekstremalny niż ciężki niedobór, nadal może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Może przyczynić się do osłabienia kości i mięśni, zwiększając ryzyko złamań i upadków, szczególnie u osób starszych. Może również wpływać negatywnie na funkcjonowanie układu odpornościowego, zwiększając podatność na infekcje.

Dodatkowo przewlekły niedobór witaminy D3, nawet jeśli nie jest w postaci ciężkiej, może sprzyjać rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych czy związanych z regulacją nastroju.

Optymalny poziom witaminy D3

Wynik w przedziale 30-50 ng/ml.

Prawidłowy poziom witaminy D3 jest związany z ogólnym dobrym stanem zdrowia. Aby osiągnąć i utrzymać optymalny poziom witaminy D, zaleca się zastosowanie kombinacji strategii, które obejmują ekspozycję na słońce, dietę, suplementację oraz regularne badania poziomu witaminy D we krwi.

Ekspozycja na słońce jest naturalnym i skutecznym sposobem na produkcję witaminy D w organizmie od mają do września. Skóra syntetyzuje witaminę D pod wpływem promieniowania UVB. Zaleca się umiarkowaną ekspozycję na słońce, bez ryzyka poparzeń słonecznych, kilka razy w tygodniu. Czas potrzebny do wytworzenia wystarczającej ilości witaminy D może różnić się w zależności od szerokości geograficznej, pory roku, karnacji skóry i wieku.

Dieta jest kolejnym ważnym elementem. Do najlepszych źródeł należą tłuste ryby (łosoś, makrela, sardynki) i żółtka jaj. Grzyby zawierają witaminę D2, która może być trochę mniej aktywna. W przypadku gdy ekspozycja na słońce i dieta nie zapewniają wystarczającej ilości witaminy D, może być konieczna suplementacja. Dawkowanie powinno być dostosowane indywidualnie, często po konsultacji z lekarzem i na podstawie wyników badań poziomu witaminy D we krwi.

Nadmiar witaminy D3

Wynik w przedziale 50–60 ng/ml.

Nadmiar witaminy D3 jest zdecydowanie rzadszy niż jej niedobór, ale w przypadkach chronicznych może prowadzić do hiperkalcemii, czyli nadmiernego stężenia wapnia we krwi. To z kolei może powodować kamienie nerkowe, osłabienie kości, a także problemy z funkcjonowaniem nerek i serca. Dodatkowo, może to prowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak nudności, wymioty i zaparcia.

Poziomy metabolitu witaminy D3 i ich przełożenie na stan odżywienia.

Toksyczny nadmiar witaminy D3

Wynik ponad 150 ng/ml.

Toksyczny nadmiar witaminy D3 jest poważnym stanem, który może prowadzić do ciężkiej hiperkalcemii. Stan ten może powodować poważne uszkodzenie narządów i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Symptomy toksycznego nadmiaru obejmują utratę apetytu, nudności, wymioty, osłabienie, zaburzenia psychiczne, jak również bóle stawów i mięśni.

Źródła:

Pludowski P, Takacs I, Boyanov M, Belaya Z, Diaconu CC, Mokhort T, Zherdova N, Rasa I, Payer J, Pilz S. Clinical Practice in the Prevention, Diagnosis and Treatment of Vitamin D Deficiency: A Central and Eastern European Expert Consensus Statement. Nutrients. 2022 Apr 2;14(7):1483. doi: 10.3390/nu14071483. PMID: 35406098; PMCID: PMC9002638.