Jakie są objawy i skutki przejedzenia?

Otyłość, której częstość występowania stale rośnie, wywiera istotny wpływ na zdrowie, prowadząc do licznych problemów, w tym zaburzeń trawienia, takich jak przejedzenie. Zjawisko to szczególnie dotyczy społeczeństw rozwiniętych, gdzie łatwa dostępność kalorycznych produktów i siedzący tryb życia sprzyjają jego nasileniu. W efekcie rośnie zainteresowanie metodami, zarówno naturalnymi, jak i farmakologicznymi, które pomagają złagodzić dolegliwości towarzyszące przejedzeniu oraz wspierają pracę układu trawiennego.

1. Objawy przejedzenia
2. Skutki przejedzenia
3. Przeciążony układ pokarmowy
4. Zwalczanie uczucia przejedzenia - co może pomóc?

Objawy przejedzenia

Uczucie ciężkości

Najczęstszym objawem przejedzenia jest uczucie ciężkości w żołądku, spowodowane nadmiernym rozciągnięciem jego ścian. Często towarzyszy mu napięcie w jamie brzusznej, wynikające z nagromadzenia gazów i spowolnionej perystaltyki jelit.

Zgaga i refluks

Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy, szczególnie po spożyciu tłustych lub kwaśnych pokarmów, nasilają produkcję kwasu solnego i mogą zakłócać sen. Wzdęcia, nadmiar gazów i uczucie rozpierania w brzuchu wynikają z fermentacji niestrawionych resztek pokarmowych w jelitach.

Nudności oraz senność

Niekiedy pojawiają się nudności, prowadzące do wymiotów jako mechanizm obronny organizmu. Przejedzeniu często towarzyszy senność, spowodowana zwiększonym przepływem krwi do przewodu pokarmowego kosztem innych organów, w tym mózgu. Może również wystąpić osłabienie i bóle głowy.

Choroby

Uczucie przejedzenia bez dużych ilości jedzenia może wynikać z chorób takich jak gastropareza, gdzie spowolnione opróżnianie żołądka powoduje zaleganie pokarmu. Wrzody żołądka lub dwunastnicy oraz nowotwory przewodu pokarmowego mogą ograniczać pojemność żołądka, wywołując pełność i dyskomfort. Podobne objawy występują przy zespole jelita drażliwego, nietolerancjach pokarmowych, czy SIBO (przeroście bakteryjnym w jelicie cienkim) oraz kandydozie.

Przykłady produktów, które mogą szybciej, niż inne, wywołać uczucie przejedzenia.

Skutki przejedzenia

Skutki przejedzenia mogą być krótkoterminowe i długoterminowe. W krótkiej perspektywie powoduje ono dyskomfort, który zakłóca codzienne funkcjonowanie, wywołując senność, trudności z koncentracją i spadek produktywności, szczególnie podczas pracy. Regularne przejadanie się prowadzi do poważniejszych problemów zdrowotnych. Otyłość, będąca oczywistym skutkiem, zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2, nadciśnienia, miażdżycy i innych chorób sercowo-naczyniowych.

Przeciążony układ pokarmowy

Przeciążony układ pokarmowy staje się bardziej podatny na stany zapalne, skutkujące refluksem, zespołem jelita drażliwego czy chorobą wrzodową. Długotrwałe przejadanie zaburza pracę wątroby i trzustki, sprzyjając stłuszczeniu wątroby i problemom z enzymami trawiennymi. Zaburzenia hormonalne, związane z osiami insulina-glukagon i leptyna-grelina, dodatkowo zwiększają ryzyko zespołu metabolicznego.

Zwalczanie uczucia przejedzenia - co może pomóc?

W przypadku przejedzenia stosuje się zarówno naturalne, jak i farmakologiczne metody łagodzenia objawów oraz wspomagania pracy układu trawiennego.

Naturalne sposoby ba przejedzenie

Naturalne środki to m.in. napary ziołowe, takie jak mięta pieprzowa wspomagająca trawienie tłuszczów, rumianek łagodzący stany zapalne i wzdęcia oraz imbir pobudzający perystaltykę jelit i zmniejszający nudności.

Popularnym rozwiązaniem jest także ocet jabłkowy, który poprawia wydzielanie enzymów trawiennych, a spacer po posiłku usprawnia trawienie poprzez stymulację krążenia w układzie pokarmowym.

Warto również sięgnąć po probiotyki zawierające szczepy Lactobacillus lub Bifidobacterium, które mogą poprawiać równowagę mikroflory jelitowej i wspierać procesy trawienne.

Farmakologia

Farmakologiczne rozwiązania obejmują środki zobojętniające kwas solny, takie jak wodorotlenek magnezu, czy glinu, które szybko łagodzą zgagę i refluks. Inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol czy pantoprazol, są skuteczne w przypadku przewlekłego refluksu, choć ich stosowanie wymaga nadzoru lekarskiego.

Enzymy trawienne

Enzymy trawienne, takie jak lipaza, amylaza czy proteaza, wspierają rozkład tłuszczów, węglowodanów i białek, co może być pomocne po spożyciu obfitych posiłków. W przypadku nasilonych objawów, takich jak uporczywe wymioty, czy silne bóle brzucha, konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Źródła:

• Camilleri M. (2024). The role of gastric function in control of food intake (and body weight) in relation to obesity, as well as pharmacological and surgical interventions. Neurogastroenterology and motility, 36(2), e14660. https://doi.org/10.1111/nmo.14660
• Hinton, E. C., Leary, S. D., Comlek, L., Rogers, P. J., & Hamilton-Shield, J. P. (2021). How full am I? The effect of rating fullness during eating on food intake, eating speed and relationship with satiety responsiveness. Appetite, 157, 104998. https://doi.org/10.1016/j.appet.2020.104998
• Iovino, P., Bucci, C., Tremolaterra, F., Santonicola, A., & Chiarioni, G. (2014). Bloating and functional gastro-intestinal disorders: where are we and where are we going?. World journal of gastroenterology, 20(39), 14407–14419. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i39.14407