Jakie zioła na refluks żołądka stosować?

Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) należy do najczęstszych zaburzeń układu pokarmowego, które dotykają osób w różnym wieku. W krajach europejskich odsetek osób zgłaszających objawy GERD wynosi od 10% do 17%, w zależności od kraju. Wzrost częstości występowania przypisuje się zmianom stylu życia, takim jak dieta bogata w tłuszcze i cukry, otyłość oraz siedzący tryb życia. GERD może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie przełyku, czy nawet rak przełyku.

1. Symptomy refluksu
2. Terapia refluksu
3. Fitoterapia refluksu
4. Probiotyki a refluks

Symptomy refluksu

Typowym objawem dolegliwości refluksowych jest zgaga, czyli uczucie pieczenia i dyskomfortu w klatce piersiowej, które często występuje po spożyciu obfitych, tłustych lub pikantnych posiłków. Dolegliwość ta może się nasilać w określonych sytuacjach, takich jak leżenie, pochylanie się, czy jedzenie tuż przed snem.

Kluczowy czynnik

Kluczowym czynnikiem prowadzącym do refluksu jest osłabienie dolnego zwieracza przełyku, co umożliwia cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, prowadząc do podrażnień błony śluzowej. Problemy te są szczególnie powszechne u osób z nadwagą, kobiet w ciąży, palaczy oraz u tych, którzy regularnie spożywają alkohol, kawę lub inne produkty drażniące przewód pokarmowy.

Terapia refluksu

Leczenie refluksu często opiera się na stosowaniu inhibitorów pompy protonowej (PPI), które skutecznie zmniejszają wydzielanie kwasu żołądkowego, łagodząc objawy. Choć leki te są skuteczne, ich długotrwałe stosowanie wiąże się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Wśród nich wymienia się niedobory kluczowych witamin i pierwiastków mineralnych, takich jak magnez, wapń i witamina B12, a także zaburzenia równowagi mikrobioty jelitowej, co może prowadzić do zaburzeń wchłaniania innych substancji odżywczych, zwiększonej podatności na infekcje, czy zaburzeń metabolicznych.

Coraz częściej osoby zmagające się z refluksem szukają alternatywnych metod leczenia, w tym terapii ziołowych, które mogą stanowić bezpieczne i skuteczne wsparcie w łagodzeniu objawów, kiedy łączone są ze zmianami stylu życia.

Fitoterapia refluksu

Zioła wykorzystywane w terapii refluksu żołądkowo-przełykowego można podzielić na dwie grupy w zależności od ich działania.

Zioła, które chronią błony śluzowe przełyku

Pierwsza grupa obejmuje zioła, które chronią błony śluzowe przełyku i wspierają ich regenerację. Należy do nich m.in. rumianek pospolity, który dzięki właściwościom przeciwzapalnym może zmniejszać podrażnienia. Przeciwzapalne wsparcie oferuje również imbir, który dodatkowo może łagodzić nudności. Pigwa pospolita, z kolei, może być skuteczna w hamowaniu wydzielania nadmiaru kwasu żołądkowego.

Zioła, które wpływają na mięśnie gładkie

Druga grupa ziół to te, które wpływają na mięśnie gładkie w przewodzie pokarmowym. Mogą one przynosić ulgę w okresach pomiędzy posiłkami, ale u osób z bardziej zaawansowanymi zaburzeniami refluksowymi bywają przeciwwskazane. Do tej grupy należy melisa lekarska, która działa uspokajająco i redukuje napięcie mięśniowe, poprawiając jednocześnie motorykę przewodu pokarmowego. Mięta pieprzowa może wspierać procesy trawienne, co również usprawnia pozbywanie się treści pokarmowej. Ekstrakt z korzenia lukrecji wspiera kontrolę mięśni gładkich, a dodatkowo może usprawniać proces regeneracyjny uszkodzonych tkanek i stymulować produkcję ochronnego śluzu.

Kompleksowość leczenia refluksu

Probiotyki a refluks

Probiotyki odgrywają kluczową rolę w leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego, szczególnie dzięki ich wpływowi na równowagę mikrobioty jelitowej. Badania wykazują, że dysbioza, czyli zaburzenie równowagi mikroflory jelitowej, może nasilać objawy refluksu poprzez zwiększenie stanów zapalnych i osłabienie funkcji barierowych błon śluzowych.

Probiotyki, dostarczając korzystnych bakterii, takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium, pomagają przywrócić tę równowagę, co z kolei zmniejsza stany zapalne i poprawia ogólne funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Mechanizm działania probiotyków obejmuje także modulację wydzielania kwasu żołądkowego, redukcję przenikania substancji z przewodu pokarmowego do krwioobiegu, poprawę wchłaniania substancji odżywczych, a przez to również wspieranie regeneracji błon śluzowych przełyku. Część ziół stosowanych w refluksie wspiera rozwój zdrowej mikrobioty jelitowej.

Źródła:

• Lee, H., Yang, C., Kwon, O., Kim, K. B., Lee, W., & Kim, S. (2024). Effectiveness analysis of herbal medicine for gastroesophageal reflux disease: A retrospective study. Medicine, 103(8), e37295. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000037295
• Dai, Y. K., Wu, Y. B., Wen, H., Li, R. L., Chen, W. J., Tang, C., Lu, L., & Hu, L. (2020). Different Traditional Herbal Medicines for the Treatment of Gastroesophageal Reflux Disease in Adults. Frontiers in pharmacology, 11, 884. https://doi.org/10.3389/fphar.2020.00884
• Hosseinkhani, A., Lankarani, K. B., Mohagheghzadeh, A., Long, C., & Pasalar, M. (2018). An Evidence-based Review of Medicinal Herbs for the Treatment of Gastroesophageal Reflux Disease (GERD). Current drug discovery technologies, 15(4), 305–314. https://doi.org/10.2174/1570163814666171010113517