Orzechy makadamia - właściwości i wartości

Drzewo makadamia (Macadamia integrifolia i Macadamia tetraphylla), rośnie naturalnie w lasach subtropikalnych i tropikalnych Australii, głównie w stanach Queensland i Nowa Południowa Walia. Chociaż pochodzenie orzechów makadamia wydaje się egzotyczne, to są one stosunkowo powszechnie dostępne nawet w krajach środkowej czy północnej Europy. Na tle innych orzechów makadamia wyróżniają się konsystencją i profilem tłuszczowym, które nadają jej specyficzne zastosowania.

1. Charakterystyka orzechów makadamia
2. Właściwości kulinarne makadamia
3. Zastosowanie orzechów makadamia 
4. Wartości odżywcze orzechów makadamia
5. Właściwości prozdrowotne orzechów

Charakterystyka orzechów makadamia

Występowanie 

Makadamia preferuje ciepły i wilgotny klimat. Poza naturalnym obszarem występowania makadamia jest również uprawiana w miejscach o zbliżonych warunkach klimatycznych, takich jak Hawaje, Brazylia, RPA, a także Kalifornia. W rejonach tych drzewo może rozwijać się i produkować orzechy, o ile zapewnione są odpowiednie warunki glebowe, a także wystarczająca ochrona przed silnym wiatrem, na który drzewa te są dość wrażliwe.

Wygląd

Drzewo z orzechami makadamia osiąga wysokość do 15 metrów, a jego ciemnozielone liście o skórzastej teksturze zwykle są długości 10–30 cm i tworzą gęsty, kopulasty baldachim. Dosyć charakterystyczne są długie kwiatostany z białymi lub różowymi, delikatnymi kwiatami, które później przekształcają się w owoce. Orzechy znajdują się wewnątrz zielonych lub brązowych łupin o średnicy 2–3 cm. Skorupa jest bardzo twarda i trudna do rozłupania, ale z czasem, szczególnie po dojrzeniu i opadnięciu, łupina pęka, umożliwiając dostęp do wnętrza.

Właściwości kulinarne makadamia

Orzechy makadamia mają gładką, wręcz maślaną konsystencję i lekko słodki smak, co sprawia, że pasują zarówno do dań słodkich, jak i wytrawnych. Po uprażeniu ich orzechowy aromat staje się intensywniejszy, przywodząc na myśl migdały i kokos, ale z bardziej delikatną strukturą. Służą także jako baza do masła orzechowego o kremowej konsystencji i subtelnej słodyczy, które sprawdza się jako smarowidło, dodatek do koktajli, czy składnik sosów sałatkowych.

Zastosowanie orzechów makadamia 

Orzechy makadamia, dzięki kremowej konsystencji i wysokiej zawartości tłuszczu, doskonale sprawdzają się jako zamiennik czekolady w owsiankach, granolach i batonach. Po dokładnym zmieleniu mogą stanowić zdrowy zamiennik tłuszczy w wielu deserach i wypiekach. Ich kremowa konsystencja może sprawdzić się jako zamiennik dla pewnej ilości masła w ciastach i ciastkach lub jako składnik roślinnych serników czy pralinek, będąc alternatywą dla bardziej przetworzonych tłuszczów.

Co więcej, w sałatkach mogą zastąpić oliwę lub awokado, dodając delikatnie słodki, orzechowy smak i zdrowe tłuszcze. W daniach obiadowych makadamia nadaje się jako chrupka panierka zamiast bułki tartej, wzbogacając o wartość odżywczą.

Wartości odżywcze orzechów makadamia

Czy są dobre na diecie?

Orzechy makadamia, bogate w jednonienasycone kwasy tłuszczowe, stanowią doskonałe źródło energii i są wartościowym dodatkiem do diety opartej na zdrowych tłuszczach. Mimo że duża część kaloryczności tych orzechów wynika właśnie z zawartości tłuszczu, to mogą one być elementem zdrowej diety redukcyjnej, o czym świadczy reszta ich składu.

Zawierają bowiem umiarkowaną ilość białka i błonnika, które wspierają zachowanie sytości pomiędzy posiłkami. Obecność błonnika i minimalna zawartość cukrów, z których wynika niski indeks glikemiczny, czynią makadamię odpowiednią dla na dietach niskowęglowodanowych.

Inne zalety

Obecność witamin z grupy B, zwłaszcza tiaminy (B1), wspiera metabolizm energetyczny i funkcjonowanie układu nerwowego, co sprawia, że orzechy te są przydatne w diecie osób aktywnych fizycznie lub sportowców. Obecność witaminy E wraz z innymi przeciwutleniaczami zapewnia właściwości antyoksydacyjne, o potencjale ochronnym dla komórek organizmu, np. w procesach starzenia się. Pierwiastki mineralne, takie jak magnez i potas wspomagają prawidłową pracę mięśni, ciśnienie tętnicze i równowagę elektrolitową, co może być cennym aspektem w diecie ketogenicznej.

 Orzechy makadamia – kalorie i składniki odżywcze

Właściwości prozdrowotne orzechów

Dawkowanie orzechów (ogółem) przyjmuje się na poziomie około 20–30 gramów dziennie, co odpowiada małej garści. Taka porcja pozwala pozyskać zdrowe tłuszcze, a także odrobinę białka i błonnika, bez nadmiernego wzbogacenia diety w kalorie.

Korzyści w chorobach sercowo-naczyniowych

Badania kliniczne wskazują, że regularna konsumpcja orzechów wiąże się z potencjalnymi korzyściami w chorobach sercowo-naczyniowych. Zaobserwowano, że mogą wspierać redukcję poziomu lipoprotein o niskiej gęstości (cholesterolu LDL) i triglicerydów, wspierając tym samym kondycję naczyń krwionośnych. W przypadku insulinooporności i cukrzycy typu 2 orzechy oferują pomoc w kontroli glikemii, czyli regulacji wahań poziomu cukru we krwi.

Makadamia w prewencji choroby Alzheimera

Orzechy są również badane pod kątem prewencji chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, ponieważ ich skład bogaty w magnez i antyoksydanty może wspierać ochronę komórek nerwowych przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, co może być korzystne dla zachowania funkcji poznawczych, czy wspierania jakości snu. Na te składniki zwraca się również uwagę w kontekście zdrowia psychicznego.

Źródła:

Jones, J. L., Sabaté, J., Heskey, C., Oda, K., Miles, F., & Rajaram, S. (2023). Macadamia nut effects on cardiometabolic risk factors: a randomised trial. Journal of nutritional science, 12, e55. https://doi.org/10.1017/jns.2023.39

Tu, X. H., Wu, B. F., Xie, Y., Xu, S. L., Wu, Z. Y., Lv, X., Wei, F., Du, L. Q., & Chen, H. (2021). A comprehensive study of raw and roasted macadamia nuts: Lipid profile, physicochemical, nutritional, and sensory properties. Food science & nutrition, 9(3), 1688–1697. https://doi.org/10.1002/fsn3.2143