Atleci od starożytności poszukiwali sposobów na poprawę wyników, stosując różne substancje naturalne. Rozwój biochemii i farmakologii w XX wieku znacznie poszerzył spektrum dostępnych środków, z których nie wszystkie są legalne lub dopuszczalne wśród zawodowców. W latach 90. na popularności zyskała kreatyna, naturalny związek wspierający wydolność mięśni, który jako legalny i bezpieczny suplement diety, zyskał uznanie wśród sportowców za swoje właściwości zwiększające możliwości wysiłkowe.
- Charakterystyka kreatyny
- Mechanizm działania kreatyny
- Formy chemiczne kreatyny
- Creapure®
- Dawkowanie kreatyny
Charakterystyka kreatyny
Ewolucja suplementacji
Z biegiem lat poszukiwania efektywnych metod na poprawę wyników sportowych stały się jeszcze bardziej zaawansowane. W tej ewolucji szczególne miejsce zajęła kreatyna, substancja, która początkowo była jedynie ciekawostką badawczą, a z czasem przekształciła się w jeden z najbardziej cenionych suplementów w sporcie. Kreatyna to związek chemiczny powstający z aminokwasów argininy, glicyny i metioniny. Jest produkowana w ludzkim ciele, głównie w wątrobie, a jej największe zasoby znajdują się w mięśniach.
Efektywność suplementacji
Według różnych obliczeń organizm osoby dorosłej może wyprodukować około 1 g kreatyny dziennie. Drugie tyle spożyć można z dobrze zbilansowaną dietą, która uwzględnia mięsa i ryby. Liczby te mają duże znaczenie dla osób aktywnych fizycznie. Szacuje się bowiem, że dla optymalnego nasycenia organizmu kreatyną, powinno dostarczać się 3 – 5 g dziennie, a nawet więcej w przypadku osób trenujących na wysokim poziomie. Właśnie dlatego suplementacja może być efektywna nawet przy dobrze zbilansowanej diecie, nawet u osób niestroniących od produktów odzwierzęcych.
Mechanizm działania kreatyny
W mięśniach kreatyna jest przekształcana w fosfokreatynę, substancję, która pomaga w szybkim odbudowywaniu adenozynotrifosforanu, czyli molekuły przenoszącej energię do komórek docelowych, w skrócie ATP. Zdolność kreatyny do regeneracji ATP otworzyła nowe perspektywy w treningach zarówno siłowych, intensywnych i krótkotrwałych, jak i długotrwałych oraz wymagających wytrzymałości.
Co daje kreatyna?
W pierwszym przypadku kreatyna pozwala dać z siebie więcej, natomiast w drugim opóźnić wykorzystanie innych substratów energetycznych, jak węglowodany. Warto też wiedzieć, że mózg i układ nerwowy są kolejnymi beneficjentami działania kreatyny.
W poszukiwaniu optymalnych dróg do dostarczenia kreatyny do organizmu i utrzymania jej wysokiego poziomu, naukowcy i producenci stworzyli wiele jej form chemicznych o zróżnicowanych cechach, takich jak masa cząsteczkowa. Miały one m.in. zwiększyć rozpuszczalność w wodzie oraz przyswajalność z przewodu pokarmowego. Różne formy kreatyny, takie jak ester etylowy, cytrynian, chelat magnezowy, czy chlorowodorek, miały na celu poprawę specyficznych aspektów jej działania, na przykład zmniejszenie niektórych uciążliwości, jak dyskomfort żołądkowy, która dotyka niewielkiej części użytkowników.
Creapure®
Monohydrat kreatyny jest jednak najczęściej badaną i najbardziej popularną formą kreatyny ze względu na swoją prostotę, skuteczność i stosunek jakości do ceny. Wyróżniającym się produktem na rynku jest Creapure®, monohydrat kreatyny znany z wyjątkowo wysokiej czystości i jakości. Creapure® jest produkowany przez firmę AlzChem w Niemczech i przechodzi rygorystyczne testy jakości, które gwarantują wolność od zanieczyszczeń i domieszek.
Przykładowy schemat dawkowania monohydratu kreatyny
Wariant
|
Poziom
|
Z ładowaniem
|
20 – 25 g dziennie przez 5 – 7 dni
później 3 – 5 g codziennie
|
Bez ładowania
|
3 – 5 g dziennie
|
Dieta wegańska / sport zawodowy
|
5 g dziennie lub 0,1 g / kg m.c.
|
Dawkowanie kreatyny
Wśród sportowców suplementację kreatyną czasami rozpoczyna się od fazy nasycenia, która trwa około 5-7 dni. W tej fazie sportowiec spożywa około 20 - 25 gramów kreatyny dziennie, podzielonych na 4 - 5 dawek po 4 - 5 gramów każda. Po fazie nasycenia przechodzi się do fazy podtrzymującej, gdzie dawka kreatyny jest mniejsza, zazwyczaj około 3-5 gramów dziennie.
Pora przyjmowania kreatyny i długość cyklu
Przyjmowanie kreatyny zaleca się w porach, które najbardziej sprzyjają jej absorpcji i wykorzystaniu przez organizm. Popularnym schematem jest spożywanie kreatyny zaraz po treningu, gdy mięśnie chętnie chłoną składniki odżywcze i mogą szybko odbudować magazyny fosfokreatyny. W trakcie cyklu treningowego stosowanie kreatyny jest zazwyczaj kontynuowane bez przerw.
Źródła:
- Kreider R. B. (2003). Effects of creatine supplementation on performance and training adaptations. Molecular and cellular biochemistry, 244(1-2), 89–94.
- Branch J. D. (2003). Effect of creatine supplementation on body composition and performance: a meta-analysis. International journal of sport nutrition and exercise metabolism, 13(2), 198–226. https://doi.org/10.1123/ijsnem.13.2.198
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.