Zdrowie jelit odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ogólnego dobrostanu organizmu, wpływając nie tylko na trawienie, ale też całe spektrum innych funkcji. Praca jelit jest bezpośrednio związana z codziennym samopoczuciem, ponieważ warunkuje wchłanianie substancji odżywczych oraz produkcję neuroprzekaźników czy cząsteczek odpornościowych, a nawet witamin. Zadbane jelita mogą wpływać na kondycję fizyczną i zdrowie psychiczne, a nawet uczestniczyć w ochronie przed wieloma chorobami.
![zdrowe jelita]()
- Pro i postbiotyki
- Prebiotyki i błonnik
- L-glutamina
Pro i postbiotyki
Probiotyki
Probiotyki to suplementy diety zawierające żywe mikroorganizmy, które po spożyciu mają na celu kolonizację jelit i poprawę ich kondycji. Mogą pomóc w hamowaniu wzrostu patogennych mikroorganizmów poprzez konkurencję o zasoby odżywcze oraz produkować cząsteczki, które je zwalczają. Probiotyki intensywnie badane są w takich zaburzeniach jak zespół jelita drażliwego, nawracające infekcje, biegunki czy zaparcia oraz kolki u niemowląt.
Coraz więcej mówi się też o tym, że mają wpływ na prewencję i terapię zaburzeń kognitywnych i nastroju. Zalecana dawka probiotyków zależy od konkretnego szczepu bakterii i celu suplementacji, jednak typowa dawka wynosi od 1 miliarda do 10 miliardów jednostek tworzących kolonie (CFU) dziennie.
Postbiotyki
Postbiotyki uwzględniają zarówno utrwalone termicznie bakterie, jak i produkty ich metabolizmu. W przeciwieństwie do żywych probiotyków postbiotyki mogą być bakteriami, które zostały poddane obróbce termicznej, co inaktywuje je, ale pozostawia ich korzystne składniki bioaktywne, takie jak kwasy organiczne, enzymy, peptydy antybakteryjne i składniki ściany komórkowej.
Ważnym elementem tej mieszanki są SCFA (średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe). Zalicza się do nich maślan sodu, suplement diety, który ma znaczący wpływ na zdrowie jelit dzięki swojej roli jako główny krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy produkowany przez fermentację błonnika przez bakterie jelitowe. Maślan sodu dostarcza energii komórkom nabłonka jelitowego, szczególnie enterocytom w jelicie grubym, co wspiera regenerację i utrzymanie integralności bariery jelitowej.
Dodatkowo maślan sodu wykazuje działanie przeciwzapalne, co może być korzystne w leczeniu chorób zapalnych jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna. Zalecane dawkowanie maślanu sodu może się różnić w zależności od konkretnego produktu i indywidualnych potrzeb, ale typowa dawka wynosi od 300 do 600 mg dziennie, podzielona na kilka mniejszych dawek, przyjmowanych wraz z posiłkami.
Prebiotyki i błonnik
![jelita a probiotyki]()
Prebiotyki i błonnik rozpuszczalny, takie jak inulina, GOS (galaktooligosacharydy) i FOS (fruktooligosacharydy), to suplementy diety mające na celu wspieranie zdrowia jelit poprzez dostarczanie substratów odżywczych dla korzystnych bakterii jelitowych. Substancje o działaniu prebiotycznym działają zwiększając objętość treści jelitowej, co sprzyja regularnym wypróżnieniom i zapobiega zaparciom, a nawet niektórym nowotworom.
Dodatkowo różne frakcje błonnika pomagają w kontrolowaniu poziomu cholesterolu i glukozy we krwi, co jest korzystne dla osób z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy. Zalecane dawkowanie prebiotyków i błonnika rozpuszczalnego może się różnić w zależności od rodzaju produktu i indywidualnych potrzeb, a także składu codziennej diety.
Obszary ciała połączone z jelitami
|
Obszar
|
Funkcja
|
|
Mózg i układ nerwowy
|
Produkcja neuroprzekaźników
|
|
Skóra
|
Wpływ na stany zapalne
|
|
Układ hormonalny
|
Metabolizm hormonów
|
|
Wątroba
|
Udział w detoksykacji
|
|
Trzustka
|
Udział w regulacji metabolizmu glukozy
|
|
Kości
|
Wchłanianie wapnia
|
|
Układ odpornościowy
|
Ochrona przed patogenami
|
L-glutamina
Glutamina to aminokwas, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia jelit i wsparciu funkcji immunologicznych. Jest to jeden z najobficiej występujących aminokwasów w organizmie, szczególnie ważny dla komórek jelitowych, gdzie służy jako główne źródło energii. Glutamina pomaga w regeneracji i utrzymaniu integralności bariery jelitowej, co jest istotne dla zapobiegania przedostawaniu się szkodliwych substancji i patogenów do krwiobiegu. Działa również jako regulator równowagi kwasowo-zasadowej.
Suplementacja glutaminą może być szczególnie korzystna dla osób cierpiących na zaburzenia przewodu pokarmowego, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego, czy osoby przechodzące przez intensywne terapie medyczne, takie jak chemioterapia. Zalecane dawkowanie glutaminy zależy od indywidualnych potrzeb i celu suplementacji, ale zazwyczaj wynosi od 5 do 15 gramów dziennie. Dawkę tę można podzielić na kilka mniejszych dawek, przyjmowanych w ciągu dnia.
Źródła:
- Zhang P. (2022). Influence of Foods and Nutrition on the Gut Microbiome and Implications for Intestinal Health. International journal of molecular sciences, 23(17), 9588. https://doi.org/10.3390/ijms23179588
- Yang, Q., Liang, Q., Balakrishnan, B., Belobrajdic, D. P., Feng, Q. J., & Zhang, W. (2020). Role of Dietary Nutrients in the Modulation of Gut Microbiota: A Narrative Review. Nutrients, 12(2), 381. https://doi.org/10.3390/nu12020381
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.